Gedichten hebben de kracht om persoonlijke ervaringen breder invoelbaar te maken. Zo kunnen gedichten die jaren geleden zijn geschreven in andere landen, toch voelen alsof je ze zelf op papier hebt gezet. Gedichten kunnen gevoelens of gedachtes verwoorden waar we met normale taal niet bijkomen, daarom zijn ze ook zo geschikt voor het uiten en begrijpen van rouw.
Hier hebben we gedichten verzameld die allemaal op hun eigen manier emoties vertalen die te maken hebben met rouw, verdriet en verlies. Sommige van de onderstaande dichters zijn bekende schrijvers, andere zijn amateurdichters en ook een paar plaatsen hun werk anoniem. Ze staan hier bij elkaar omdat ze allemaal unieke en kwetsbare gedichten hebben geschreven die je diep kunnen raken.
Een deel van de onderstaande gedichten zijn vertaald uit het Engels door Rim Aarden.
Henry Scott Holland
De dood is helemaal niets
De dood is helemaal niets.
Ik ben alleen weggegleden naar een andere kamer.
Ik ben ik en jij bent jij.
Wat we voor elkaar waren,
dat zijn we nog steeds.
Noem me bij mijn oude vertrouwde naam.
Spreek tegen me op de gemakkelijke manier
die je altijd gebruikte.
Maak geen verschil in je toon.
Draag geen geforceerde air van plechtigheid of verdriet.
Lach zoals we altijd lachten
om de kleine grapjes waar we samen van genoten.
Speel, lach, denk aan me.
Laat mijn naam het begrip zijn dat het altijd was.
Spreek hem uit zonder nadruk,
zonder een spoortje schaduw erin.
Het leven betekent alles wat het ooit betekende.
Het is hetzelfde als het altijd was.
Er is absolute ononderbroken continuïteit.
Waarom zou ik uit gedachten zijn
omdat ik uit het zicht ben?
Ik wacht alleen op je,
voor een tussentijd,
ergens heel dichtbij,
net om de hoek.
Alles is goed.
Hanya Yanagihar
Dingen gaan kapot,
en soms worden ze gerepareerd,
en in de meeste gevallen,
besef je dat ongeacht wat er beschadigd raakt…
het leven zichzelf reorganiseert om je verlies te compenseren,
soms wonderbaarlijk.
Ik ben bang
dat ik voor altijd van je zal houden
en dat we nooit meer
in dezelfde kamer zullen zijn.
Martha Gellhorn
Maar je zult overleven,
alleen moet je jezelf niet haasten.
Rouwen, treuren, kost tijd,
het moet langzaam veranderen van turbulentie
naar rustig stromen.
Jamie Anderson
Rouw,
heb ik geleerd, is eigenlijk gewoon liefde.
Het is alle liefde die je wilt geven, maar niet kunt.
Al die onbestede liefde verzamelt zich
in de hoeken van je ogen,
de brok in je keel,
en in dat holle deel van je borst.
Rouw is gewoon liefde zonder plek om heen te gaan.
Toon Hermans
Als de stilte komt
Nu ’t rouwrumoer rondom jou is verstomd,
de stoet voorbij is, de schuifelende voeten,
nu voel ik dat er ‘n diepe stilte komt
en in die stilte zal ik je opnieuw ontmoeten.
En telkens weer zal ik je tegenkomen,
we zeggen veel te gauw: het is voorbij.
Hij heeft alleen je lichaam weggenomen,
niet wie je was en ook niet wat je zei.
Ik zal nog altijd grapjes met je maken,
we zullen samen door het stille landschap gaan.
Nu je mijn handen niet meer aan kunt raken,
raak je mijn hart nog duidelijker aan.
@glitterandgrief
De wereld kan zo luid en chaotisch aanvoelen,
en dan stopt mijn hoofd en wordt het stil.
Ik herinner het mij.
Je bent echt weg.
En ergens wens ik nog steeds dat je terug zal komen.
Idhuna Tadess
Hoe het met je gaat
Soms is het stil
Tijdens het huilen
Op de tast naar
Het wezenlijke
Huil ik omdat
Ik hier alleen zit
En jij alleen daarboven
De splitsing van onze tijd
Vertrouwen heeft me voorgelogen
Huil ik omdat
Na alles afgewogen
De waarheid verbogen
Toch de kwaadheid achterblijft
Huil ik omdat
Van alle onzekerheid
Er één gedachte is
Die me niet meer verlaat
Het idee dat ik je
Niet meer vragen kan
Hoe het met je gaat
John Mark Green
Hoe gaan we verder
nadat het ondenkbare gebeurt?
Hoe kunnen we de last van het weten dragen dat
de wereld wreed en gevaarlijk kan zijn,
de toekomst zo onvoorspelbaar?
Hoe rouwen we met lege armen
en een hoofd vol galmende herinneringen?
We zijn sterker dan we weten,
en dit is hoe we het laten zien:
Elkaar vasthouden,
troost geven temidden van pijn.
Heviger liefhebben,
met onze acties en de dingen die we zeggen.
De wereld net een beetje beter maken,
elke dag.
Nooit het leven als vanzelfsprekend beschouwen
wetende dat het kan worden weggerukt.
Deze wereld kan diepe duisternis brengen,
maar wij zijn de dragers van licht.
We zullen samen onze vlammen verenigen,
en schijnen in de zwartste nachten.
Sarah Noffke
Niemand heeft me ooit verteld hoe verdriet je hart traumatiseert, waardoor je denkt dat het nooit meer precies hetzelfde zal kloppen. Niemand heeft me ooit verteld hoe verdriet voelt als een natte sok in mijn mond. Eentje waar ik doorheen moet ademen, denkend dat ik bij elke ademhaling tekort kom en stik.
Cécile de Somer
Het klopt als ze zeggen
dat geluk verdubbelt als je het deelt.
Ik wil er nu aan toevoegen
dat verdriet verzacht
als je er erover spreekt.
@rouwigschrijft
Wat is er zo voltooid
aan onze verleden tijd
Ze voelt zo onafgemaakt
en als een eeuwigheid
Mary Oliver
Die tijd
dat ik dacht
niet dichter bij rouw
te kunnen komen
zonder dood te gaan
Toch ging ik dichterbij,
en ik ging niet dood.
René Alberts
Hemelvaart
afscheid nemen gaat
met zachte vingers
ze wassen heel
voorzichtig alle plooien
pakken schone kleren
uit de kast
het haar wordt
mooi gekamd
sieraden omgedaan
het kraagje ook
nog recht gelegd
afscheid nemen gaat
met zachte vingers
haar ogen
zijn al dicht
haar handen liggen
op de dekens
nog heel even
kijken en dan
een laatste kus
met lieve woorden
voordat de deur
dichtgaat
E.H.
Ik heb je te lang gemist,
op te veel manieren,
waardoor het gewoon een ander deel van mij werd;
dieper in mijn hart gegrift met het verstrijken van de tijd.
Ik zou wakker worden,
uitrekken,
ademen,
en jou missen.
Ze zeiden dat ik het moest laten gaan,
jou moest laten gaan,
en ik zou zeggen:
Je kunt niet zomaar je hart laten stoppen met kloppen,
het maakt niet uit hoe lang je je adem inhoudt,
je kunt het niet voor altijd vasthouden,
en dat ik alleen kon stoppen je te missen
als ik helemaal mezelf niet meer zou zijn.
Anne-Marije Maris
Laat maar los
Laat maar gaan
Je zal vanzelf wel voelen
Wat er dan nog blijft bestaan
Ria Schut-Diks
Denk aan mij terug
maar niet in de dagen van pijn en verdriet
Denk aan mij terug in de stralende zon
hoe ik was toen ik alles nog kon
Blake Auden
Ik sluit mijn ogen
om te doen alsof
je naast me bent,
en sommige dagen
kan ik mezelf er niet toe zetten
om ze open te doen.
M. Vasalis
Sotto Voce
Zoveel soorten van verdriet,
ik noem ze niet.
Maar één, het afstand doen en scheiden.
En niet het snijden doet zo’n pijn,
maar het afgesneden zijn.
…
Nadat je wegging,
klopte er helemaal
niets meer: het voelde alsof
de wereld verging,
maar toch bleef de zon opkomen
dag na dag.
Toon Hermans
n’ Beetje
Sterven doe je niet ineens
maar af en toe een beetje
en alle beetjes die je stierf,
’t is vreemd, maar die vergeet je,
het is je dikwijls zelfs ontgaan,
je zegt ik ben wat moe,
maar op een keer dan ben je aan
je laatste beetje toe.
Wat zou het mooi zijn als de hemel bezoekuren had.
Dan kroop ik heel even naar boven en zocht ik je op.
Mary Oliver
In de Zwartwater bossen
Om in deze wereld te leven
moet je in staat zijn
om drie dingen te doen:
liefhebben wat sterfelijk is;
het vast te houden
tegen je botten wetende dat
je eigen leven ervan af hangt;
en als het tijd is om het los te laten,
om het los te laten.
Rumi
Het raam
Je lichaam is weg van mij
maar er staat een raam open
van mijn hart naar het jouwe.
Vanuit dit raam, zoals de maan
blijf ik in het geheim nieuws sturen.
Mark Lennon
Ik ben niet moedig.
Ik ben niet sterk.
Ik had geen keuze,
behalve door te gaan.
Je was een rots in de branding
en koerste recht door zee
Je trotseerde storm en golven
alleen… je had de wind niet mee
Sommige ochtenden
voordat ik helemaal wakker ben
vergeet ik dat je weg bent
en dan herinner ik me
alles
weer
opnieuw
John O’Donohue
Voor rouw
Als je iemand verliest van wie je houdt,
wordt je leven vreemd
De grond onder je wordt kwetsbaar,
je gedachten maken je ogen onzeker;
En een dode echo sleept je stem naar beneden
Waar woorden geen vertrouwen hebben
Je hart is zwaar geworden door verlies;
En hoewel dit verlies ook anderen heeft gekwetst,
weet niemand wat er van je is afgenomen
Wanneer de stilte van afwezigheid dieper wordt.
Flikkeringen van schuldgevoel wekken spijt op
Voor alles onuitgesproken of ongedaan gelaten
Er zijn dagen dat je gelukkig wakker wordt;
Weer in de volheid van het leven,
Tot het moment breekt
En je wordt teruggeworpen
Op de zwarte vloed van verlies.
Dagen waarop je je hart terug hebt
Je bent in staat om goed te functioneren
Tot midden in het werk of de ontmoeting,
Plots zonder waarschuwing,
wordt je overvallen door rouw.
Het wordt moeilijk om jezelf te vertrouwen.
Het enige waar je nu op kunt vertrouwen, is dat
Verdriet aan zichzelf trouw zal blijven.
Beter dan jij, kent het zijn weg
En zal het juiste moment vinden
Om te trekken en trekken aan het touw van rouw
Tot die kronkelende heuvel van tranen
Is teruggebracht tot zijn laatste druppel.
Geleidelijk leer je kennis maken
Met de onzichtbare vorm van uw overledene;
En als het werk van verdriet is gedaan,
De wond van verlies zal genezen
En je zult het hebben geleerd
Om je ogen te spenen
Vanuit dat gat in de lucht
En in staat zijn om de haard binnen te gaan
In je ziel waar je geliefde was
Heeft op uw terugkeer gewacht
Altijd.
Geleidelijk leer je kennis maken
Met de onzichtbare vorm van jouw overledene;
En als het werk van rouw is gedaan,
Zal de wond van verlies genezen
En je zult hebben geleerd
Om je ogen te ontwennen
Van dat gat in de lucht
En in staat zijn de haard te betreden
In je ziel waar je geliefde
Op uw terugkeer heeft gewacht
Deze hele tijd.
René Alberts
En toen ging het licht uit
eens zei jij mij
alles heeft een prijs
dus blijf eens staan
en lach
nu blijf ik staan
en kan niet lachen
want het leek
zo goed te gaan
maar toen kwam de klap
het is raar
het is onwerkelijk
ik wil het niet geloven
maar ik moet
de prijs is hoog
mijn lach is wrang
ik blijf niet zomaar staan
het is alsof mijn voeten
vastgenageld zijn
ondertussen stijgt
jouw ziel op
naar de hemel
waarvan ik niet eens
zeker weet of die bestaat
als dat wel zo is
dan ligt daar ongetwijfeld
een helder oordeel
voor jou klaar
dan hoop ik dat
jij naar beneden kijkt
en dat waar wij
in vertwijfeling zijn
jij het toch begrijpt
jij bent uit de tijd gestapt
de prijs is te hoog
in mijn herinnering
blijft jouw lach